Nguồn gốc của sản xuất tinh gọn Lean Manufacturing là từ hệ thống sản xuất TPS, với đặc điểm khi đó là sản xuất với sản lượng lớn, sản loại vừa phải, tác vụ có tính lặp lại. Điều này lý giải tại sao các công cụ của Lean như công việc tiêu chuẩn, 5S, … được xây dựng dựa trên chuỗi hoạt động duy trì điều bình thường và phát hiện điều bất thường.

Tuy nhiên, trong khoảng hai thập kỉ vừa qua, chúng ta chứng kiến sự bùng nổ của khái niệm mass customization – phục vụ khách hàng đại chúng. Nhất là đối với các nước phương Tây, Mỹ, yêu cầu cá thể hóa các sản phẩm trở thành một tính năng nghiễm nhiên. Khi bạn mua một chiếc xe ô tô ở châu Á, phần nhiều là các tính năng sẽ được sắp sẵn trong các model normal MT, normal AT, deluxe AT, full-options. Tuy nhiên khi bạn mua một chiếc xe ở châu Âu, hoàn toàn có khả năng mỗi chiếc xe là một tổ hợp options khác nhau. Dây cáp điện trên mỗi chiếc xe là một bộ khác nhau.

Làm sao duy trì công việc tiêu chuẩn, nếu việc sản xuất mỗi sản phẩm yêu cầu một chuỗi công việc khác nhau? Nếu chúng ta lắc đầu và quay lại cách giải quyết cũ: sản xuất hàng loạt các sản phẩm giống nhau, thì chẳng khác gì khi Henry Ford phát biểu, tôi sẽ sản xuất cho bạn bất cứ chiếc xe nào, miễn là nó màu đen. Thay vì từ chối sự đa dạng trong yêu cầu của khách hàng, tốt nhất các nhà sản xuất nên tìm cách thay đổi phương pháp tổ chức và quản lý sản xuất của mình, để đáp ứng một xu hướng thị trường mới trong xã hội hiện đại: sản xuất với sản lượng nhỏ, sản loại cao. Một số ngành sản xuất có kinh nghiệm trong thị trường VN chưa phải đối mặt với yêu cầu này, nhưng các nhà sản xuất xuất khẩu có lẽ đã cảm nhận được sức ép từ thị trường.

Sản xuất đáp ứng nhanh – QRM

Sản xuất đáp ứng nhanh – QRM được xây dựng nên trong bối cảnh như vậy. Nhằm đối phó với thị trường biến động, sản lượng thấp, sản loại cao, deadline đơn hàng luôn có khả năng điều chỉnh, dẫn đến thứ tự ưu tiên của đơn hàng luôn thay đổi, QRM đưa ra một loạt những triết lý thiết kế hệ thống, sử dụng nhân sự và nguồn lực để định hình tổ chức. Nếu theo triết lý của LM, cấu trúc tổ chức công ty cùng các nhóm chất lượng sử dụng kỹ thuật đồng thời có thể là cố định, thì nhóm chất lượng trong các công ty vận hành theo triết lý QRM sẽ có cấu trúc động, thay đổi tùy thuộc theo yêu cầu tình huống, khiến cho thành viên trong nhóm phải sẵn sàng tâm lý cho việc xoay vòng, đa kỹ năng, tự vận hành (autonomous) hơn nữa. Khi thiết kế sản phẩm, cần chia nhỏ thành các hợp phần – module để có thể tái sử dụng. Tương tự, các nguồn lực cho sản xuất theo 4M sẽ phải được tổ chức lại thành từng gói nhỏ, tương ứng với các hợp phần đó.

Tất nhiên, có những nền tảng mà QRM vẫn sẽ thừa hưởng từ LM. Triển khai hoặc chuyển đổi mô hình vận hành như thế nào cần phụ thuộc vào đặc thù sản xuất kinh doanh, hiện trạng và tầm nhìn phát triển của người chuyên gia triển khai tại doanh nghiệp. Tuy nhiên theo yêu cầu của thị trường, mass customization sẽ là một xu thế không thể tránh khỏi. Nếu chúng ta đợi nhân sự của mình đủ khả năng để tự học hỏi, tự xoay vòng và rèn luyện kỹ năng cần thiết cho doanh nghiệp, thì khi đó có lẽ thị trường đã sang một xu thế khác.VJIP 株式会社